Dug crnogorske istriografije prema guvernadurima Radonjicima

Dug crnogorske istriografije prema guvernadurima Radonjicima osobito je velik. I to upravo u onom smislu o kome govori jedna izjava Milovana Djilasa od prije dvije decenije, u kojoj se eksplicitno kaze da “istorijska nauka duguje Radonjicima i guvernadurima pravdu i istinu”(Milovan Djilas: Njegos – pjesnik, vladar, vladika, Beograd-Ljubljana 1988, str.07.
Djilas je ovo svoje stanoviste obrazlozio time da su guvernaduri Radonjici, kao “najvise zemaljske poglavice”, krcili i prokrcili mnoge puteve slobode i napretka “ i za same Petrovice i za Crnu Goru”. No, i kad takvih uvjerenja i na njima utemeljenih zahtjeva ne bi bilo, obaveza crnogorske istriografije u tom pogledu bila bi ista). Ispunjenje tog i takvog duga prema guvernadurima Radonjicima nuzno je i neodgodivo zato sto je njihova uloga u crnogorskoj istoriji prosudjivana, preteznim dijelom, u kontekstu velicanja tudje – lazne i krivotvorenja vlastite – stvarne istorije, i sto se kao glavni kriterijmi za ocjenu njihovog doprinosa razvoju crnogorskog drustva i drzave nijesu koristitli fakticki ucinci i pregnuca, nego odnos prema nekim idejama i orijentacijama crnogorskih mitropolita, za koje nema dokaza da su ikada bile, ili mogle biti, teorijski odrzive i konkretno-istorijski djelatne.

SAMO POREDJENJA RADI...

Guvernadur Jovan Radonjić je pokušao da se približi Veneciji. Zato se 1794. obratio jednom pretstavkom duždu sa zahtjevom da Crnu Goru i Brda primi pod svoju zaštitu . Radonjić je obaćao da se više neće vezivati za Austriju ili Rusiju, da će svim srcem i silama svojim služiti Republici i 'biti uvijek u svako doba u službi i poslušnosti'. Za sebe je tražio da dobije na poklon kuću u Kotoru, platu prema svom položaju i da se dva njegova sina prime u mletačku vojnu službu sa činom i platom koju imaju kapetani prekomorskih jedinica.

Ovaj dokument više nego i jedno drugo pismo razotkriva Radonjića kao čovjeka i političku ličnost (konstatuju istorioprepravljaci u „Istorija Crne Gore, str. 461-462).
Nastojeći da o guvernaduru sa ovakvim svojstvima ne troše mnogo riječi, ali i da svoju sliku o njemu ipak „ilustruju“ nekim „uvjerljivim“ konkretnim primjerom, pomenuti autori opisuju ponašanje guvernadurovo u trenutku kad mu postaje jasno da više nije austrijski „povjerenik“, budući da je Beč težište svoje pažnje prenio na crnogorskog mitropolita.).(Dakle, mitropolit postaje Austrijski povjerenik

=======================================================================
Stefan Crnojevic poznatiji kao Stefanica, 2. jula 1451. trazi, preko kotorskih izaslanika sporazum sa Venecijom:
„Prvo, receni Stefan trazi da bude imenovan generalim kapetanom u Zeti...
Drugo, receni Stefan trazi da mu se osigura imovina koju sada posjeduje, njegove solane i obicajne carine.
-Trece, receni Stefan trazi da mu se dodijeli u Kotoru pristojna kuca za njega, njegovu bracu i bastinike, u kojoj bi stanovao on i njegovi carinici...“
-....Deveto, receni Stefan trazi da bude potvrdjena provizija od po 600 perpera koju su uzivala njegova braca Djuras i Kojcin i dva vlastelina.
-Deseto, receni Stefan moli da se Republika zauzme da mu bude pusten iz zatocenistva sin Ivan, kojega vec nekoliko godina drzi herceg Scepan (Kosaca)...
-....Jedanaesto, receni Stefan trazi za sebe i svoje potomke proviziju od 600 zlatnih dukata godisnje iz kotorske komore, da moze pristojno zivjeti i posteno sluziti...“

I ovaj dokument više nego i jedno drugo pismo razotkriva Crnojevica kao čovjeka i političku ličnost (trebalo bi da konstatuju isti oni istorioprepravljaci ).

--------------------------------------------------------------------------------------------

ALI LAKO JE BILO CRNOJEVICIMA, NIJESU ZIVJELI U VRIJEME PETROVICA SAMOZVANACA