Iz ruskog carskog letopisa-Životopis Svetog Save - Srpske strane počinju rodoslovima srpskih vladara prednemanjićkog i nemanjićkog perioda, a završavaju se Kosovskim bojem

Životopis Svetog Save
Srpske strane počinju rodoslovima srpskih vladara prednemanjićkog i nemanjićkog perioda, a završavaju se Kosovskim bojem

Iz ruskog carskog letopisa



S blagoslovom patrijarha srpskog g. Irineja, „Zavod za udžbenike” iz Beograda objavio je knjigu: „Sveti Sava u ruskom carskom letopisu”. Knjigu, koja se najavljuje kao najveće izdavačko otkriće u 2012. godini, priredio je Milovan Vitezović, a sa starog ruskog prevela Miljenka Vitezović. U Patrijaršiji Srpske pravoslavne crkve o knjizi su govorili patrijarh Irinej, Milovan Vitezović, Anika Skovran i Miloljub Albijanić, direktor i glavni urednik „Zavoda za udžbenike”. Svečanosti su, uz brojne ugledne zvanice, prisustvovali i Bratislav Petković, ministar kulture, i prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević.

Kada se 1547. veliki moskovski knez Rusije Ivan Vasiljevič Rjurikovič, u svojoj sedamnaestoj godini, krunisao za prvog ruskog cara, težeći da stvori veliko i moćno carstvo, šireći Rusiju ka Baltiku, Krimu i Sibiru, on je poželeo da svojoj carstvenosti podari unikatnu – istoriju sveta, od postanja do njega. Istorija je stvarana kao najveći knjižni spomenik na svetu, do tada, više u slikama, nego u tekstovima, na dvadesetak hiljada stranica, raspoređenih u deset tomova. Ovo monumentalno delo nazvano je „Licevoj letopisnij svod”. Ali, tek je u ovom veku u Moskvi osnovana izdavačka kuća „Akteon”, sa glavnim ciljem da objavi ovo unikatno delo, koje Rusi nazivaju car-knjigom, što je i učinjeno, u dvadeset tomova, pod naslovom: „Ruskaja letopisnaja istorija, legendarnoe knižnoe sobranie cara Ivana Groznoga”.

Da u ovom delu postoje i izvesni srpski listovi znali su samo retki naučnici rusisti, ali njihov obim nisu znali. Milovan Vitezović, priređivač ove knjige, skoro tri decenije pokušavao je da otkrije tu tajnu. I konačno je uspeo: Srbi u ovom letopisu imaju svoje mnogobrojne, hronološki složene, strane iz svoje istorije do vremena Ivana IV u jarkim minijaturama, pri čemu jedna od svake ove iluminacije sadrži i više scena određenih događaja.

Srpske strane počinju rodoslovima srpskih vladara prednemanjićkog i nemanjićkog perioda, a završavaju se Kosovskimbojem (slike boja su rađene prema svedočenju mitropolita Pimena iz same 1389. godine). Najznačajnije strane posvećene Srbima – u slavu su prvog srpskog arhiepiskopa Save Nemanjića, koji je i kod Rusa Sveti Sava Srpski. Na sto pet strana iluminacija sa više od tri stotine prizora u njima, islikan je ceo život Svetog Save, što je svakako najveći likovni opus posvećen ovom našem svetitelju, i, verovatno, jedan od najobimnijih ako ne i najobimniji u ovom višetomnom letopisu, što svedoči o najvećem poštovanju Svetog Save u Rusiji, u vremenu silnog cara Ivana IV.

Ruski izdavač „Akteon” dao je prava „Zavodu za udžbenike” da izdvoji srpske strane iz Letopisa, da ih objedini u jednu celinu i objavi pod naslovom „Sveti Sava u ruskom carskom letopisu”. Knjiga je objavljena trojezično, na starom ruskom, srpskom i ruskom jeziku. Tako nam je ono što je bilo nepoznato i nedostupno četiri i po veka –sada dostupno u slici i reči!

U predgovoru, Milovan Vitezović, u studiji na dvadesetak strana, naslovljenoj: „Car Ivan IV, njegov monumentalni letopis sveta i kult Svetog Save Srpskog u Rusiji”, razjašnjava istoriju kulta Svetog Save u Rusiji. U studiji se, takođe, prikazuje rusko rodoslovno nasleđe Ivana IV, ali i ukazuje na njegove rodoslovne veze sa Nemanjićima – Paleolozima i Jakšićima.

U knjizi su data i mišljenja o Letopisug. Alekseja Drugog, patrijarha moskovskog i sve Rusije, Vladimira Putina, predsednika Rusije, i Aleksandra Lihačova, akademika i predsednika pisaca Rusije.

Z. R.

http://www.politika.rs/rubrike/Kultura/Zivotopis-Svetog-Save.lt.html